پرشر رگلاتور چیست؟ پرشر رگلاتور یک شیر مکانیکی خودکار است که وظیفه دارد فشار ورودی بالا را کاهش داده و فشار خروجی را در سطحی ثابت و یکنواخت نگه دارد، حتی اگر فشار یا دبی ورودی تغییر کند. رگلاتور با استفاده از اجزایی مانند دیافراگم، فنر و سوپاپ بهصورت خودکار تنظیم میشود تا جریان و فشار را در محدوده مطلوب حفظ کند.
انواع پرشر رگلاتور:
وظیفه اصلی:
نحوه عملکرد رگلاتور:
این قطعه در سیستمهای مختلف مانند لولهکشی خانگی، خطوط گاز و تجهیزات صنعتی استفاده میشود تا از نوسان فشار، آسیب به تجهیزات و کاهش بازدهی جلوگیری کند.
پرشر رگلاتور (Pressure Regulator) یا رگلاتور فشار، یک شیر ابزار دقیق است که برای کنترل و ثابت نگه داشتن فشار سیالات در یک سیستم طراحی شده است. اما در دنیای ابزار دقیق و کنترل فشار، رگلاتور فشار میتواند دو معنای کاملاً متفاوت و حتی متضاد داشته باشد.
بزرگترین اشتباهی که بسیاری از افراد مرتکب میشوند، ندانستن تفاوت اساسی بین دو خانواده اصلی رگلاتورها است. قبل از هر اقدامی، باید به این سوال کلیدی پاسخ دهید: آیا میخواهید فشار خروجی (Downstream) را کنترل کنید یا فشار ورودی (Upstream)؟
پاسخ این سوال، شما را به یکی از دو دنیای کاملاً مجزای زیر هدایت میکند.
در اصطلاح عامیانه میان فروشندگان و اکثر مردم، رگلاتور کاهنده فشار (Pressure Reducing Regulator) را به عنوان «پرشر رگلاتور» میشناسند. وظیفه این پرشر رگلاتور این است که فشار بالای ورودی را بگیرد و آن را به یک فشار پایینتر و ثابت در خروجی تبدیل کند.
به عنوان مثال پرشر رگلاتور کپسول اکسیژن یا رگلاتوری که فشار باد کمپرسور (مثلاً 10 بار) را برای یک ابزار پنوماتیک به (مثلاً 6 بار) کاهش میدهد.
نحوه عملکرد: این رگلاتورها در حالت عادی «باز» (Normally Open – NO) هستند و فشار خروجی را حس میکنند. اگر فشار خروجی از حد تنظیم شده بالاتر برود، شیر شروع به بستن خود میکند.
بک پرشر رگلاتور (Back Pressure Regulator) که «بک پرشر ولو» نیز نامیده میشود، دقیقاً برعکس مدلهای کاهنده فشار عمل میکند. وظیفه بک پرشر ولو به این صورت است که فشار ورودی (Upstream) را کنترل و در حد تنظیم شده ثابت نگه میدارد. این رگلاتور اجازه نمیدهد فشار ورودی از حدی تنظیم شده پایینتر بیاید.
به عنوان مثال برای محافظت از یک پمپ یا ثابت نگه داشتن فشار در یک راکتور شیمیایی از بک پرشر رگلاتور استفاده میشود. تا زمانی که فشار ورودی به حد تنظیم شده نرسد، شیر بسته میماند و اجازه عبور سیال را نمیدهد.
این رگلاتورها در حالت عادی «بسته» (Normally Close – NC) هستند. فشار ورودی را حس میکنند و تنها زمانی باز میشوند که فشار ورودی بر نیروی فنر غلبه کند.
در نگاه اول، هر دو تجهیز برای کنترل فشار سیال طراحی شدهاند، اما در واقع جهت کنترل فشار در آنها کاملاً برعکس است.
پرشر رگلاتور ( فشار بالای ورودی را کاهش داده و خروجی را ثابت نگه میدارد، در حالی که بک پرشر رگلاتور وظیفه دارد فشار سمت ورودی را حفظ کند و تنها زمانی باز میشود که فشار از حد تنظیمشده بیشتر شود.
به زبان ساده، یکی فشار را در مسیر خروجی تنظیم میکند و دیگری در مسیر ورودی؛ دو ابزار با عملکرد ظاهراً مشابه اما منطق کنترلی متفاوت.
| مقایسه پرشر رگلاتور و بک پرشر رگلاتور | ||
|---|---|---|
| ویژگی | پرشر رگلاتور (کاهنده فشار) | بک پرشر رگلاتور |
| جهت کنترل | از ورودی به خروجی (Downstream Control) | از خروجی به ورودی (Upstream Control) |
| هدف اصلی | کاهش و تثبیت فشار خروجی | حفظ و تثبیت فشار ورودی |
| کاربرد اصلی | تنظیم فشار پاییندست خطوط ابزار یا گاز | کنترل فشار بالادست پمپ یا راکتور |
| حالت عادی شیر | باز (Normally Open – NO) | بسته (Normally Closed – NC) |
| حسگر فشار | در سمت خروجی (Downstream) | در سمت ورودی (Upstream) |
| واکنش به تغییر فشار | در صورت افزایش فشار خروجی، شیر بستهتر میشود | در صورت افزایش فشار ورودی، شیر بازتر میشود |
| مثال کاربردی | رگلاتور هوای فشرده برای ابزار پنوماتیک | حفظ فشار خط و محافظت از پمپ |
در هر سیستم کنترل سیال، پایداری فشار یکی از مهمترین عوامل برای حفظ ایمنی، بازدهی و دقت عملکرد تجهیزات است.
رگلاتور فشار وظیفه دارد با تنظیم خودکار اختلاف فشار بین ورودی و خروجی، جریان را در محدودهی تعریفشده نگه دارد و از نوسانات ناگهانی جلوگیری کند.
درک درست از نحوه عملکرد و وظیفهی اصلی رگلاتور به ما نشان میدهد که این تجهیز چگونه با واکنش سریع به تغییرات فشار ورودی، شرایط خط را متعادل کرده و از آسیب به اجزای پاییندست جلوگیری میکند.
بهعبارتی، رگلاتور فشار همان نقطهی تعادل میان ایمنی سیستم و پایداری فرآیند است.
گلاتور فشار وسیلهای کلیدی در سیستمهای گازها یا مایعات است که به سه عملکرد اساسی میپردازد:
وقتی فشار ورودی سیستم بالا یا پایین میرود، رگلاتور خروجی را در سطحی تقریباً ثابت نگه میدارد. به بیان دیگر، کاهش یا افزایش فشار ورودی تأثیر بسیار کمی بر فشار خروجی میگذارد.
رگلاتور درست کارش این است که فشار را تا سطحی ایمن کاهش دهد و از ورود فشار بیش از حد به لولهها، شیرآلات و تجهیزات حساس جلوگیری کند. این مانع ترکیدن، نشت یا آسیب به تجهیزاتی میشود که برای فشار پایینتر طراحی شدهاند.
در سیستمهایی مثل هوای فشرده یا گاز صنعتی، اگر فشار ورودی بسیار زیاد باشد، انرژی زیادی صرف نگهداشتن یا کاهش آن میشود. با استفاده از رگلاتور فشار، میتوان فشار را تا حد لازم کاهش داد و از بالا رفتن مصرف انرژی یا کاهش عمر تجهیزات پیشگیری کرد. همچنین فشار خروجی پایدار باعث میشود تجهیزاتی که پشت رگلاتور هستند، بهتر و با عملکردی یکنواختتر کار کنند.
در ابتدا جریان سیال (گاز یا مایع) با فشار بالا وارد رگلاتور میشود. این فشار بالا از منبع تأمین میآید و نیاز به کاهش و کنترل دارد.
داخل پرشر رگلاتور، یک دیافراگم (یا در برخی مدلها پیستون) وجود دارد که تحت تاثیر نیروی فشار از طرف ورودی قرار میگیرد. وقتی فشار ورودی بالا است، نیروی وارد شده بر دیافراگم باعث حرکت آن میشود.
دیافراگم نیروی مخالفی از سمت یک فنر و پیچ تنظیم دریافت میکند. با تغییر پیچ، میزان فشاری که فنر وارد میکند تنظیم میشود، و بنابراین میتوان فشار خروجی مورد نظر را تعیین کرد. این فنر/پیچ مانند مرجع یا معیار برای تنظیم است.
وقتی فشار خروجی کاهش یا افزایش مییابد، دیافراگم بسته به وضعیت فعلی، سوپاپ داخلی را باز یا بسته میکند تا جریان بیشتر یا کمتر عبور کند و فشار خروجی را در سطح تنظیمشده نگه دارد. این فرآیند به صورت خودکار انجام میشود تا خروجی ثابت بماند.
تفاوت اصلی بین رگلاتور تکمرحلهای (Single Stage) و رگلاتور دومرحلهای (Two Stage) در نحوه کاهش و کنترل فشار نهفته است.
در رگلاتور تکمرحلهای، کل فرآیند کاهش فشار از فشار بالای سیلندر تا فشار خروجی مطلوب در یک مرحله انجام میشود. این نوع رگلاتور ساختار سادهتری دارد و معمولاً از یک دیافراگم، فنر و سوپاپ تنظیمکننده تشکیل شده است. هنگامی که فشار سیلندر بهتدریج کاهش مییابد، میزان نیروی وارد بر دیافراگم تغییر میکند و در نتیجه فشار خروجی نیز ممکن است اندکی افزایش یابد. به همین دلیل، رگلاتورهای تکمرحلهای برای کاربردهایی مناسب هستند که تغییرات جزئی فشار تاثیر زیادی بر عملکرد سیستم ندارند، مانند مصارف عمومی یا صنعتی ساده.
در ویدیوی زیر بررسی نحوه عملکرد رگلاتور تکمرحلهای را مشاهده میفرمایید.
در مقابل، رگلاتور دومرحلهای فرآیند کاهش فشار را در دو بخش انجام میدهد. در مرحله اول، فشار بسیار زیاد ورودی به یک سطح میانی کاهش پیدا میکند. سپس در مرحله دوم، این فشار میانی به فشار خروجی تنظیمشده تبدیل میشود. با این طراحی دومرحلهای، نوسانات فشار ورودی تأثیر بسیار کمی بر فشار خروجی دارند و در نتیجه، خروجی همواره پایدارتر باقی میماند. این ویژگی در کاربردهایی مانند آزمایشگاهها، تجهیزات پزشکی یا فرآیندهای حساس صنعتی اهمیت زیادی دارد.
در ویدیوی زیر بررسی نحوه عملکرد رگلاتور دومرحلهای را مشاهده میفرمایید.
بهطور خلاصه، رگلاتور تکمرحلهای ارزانتر، سادهتر و مناسب برای کاربردهای عمومی است، در حالیکه رگلاتور دومرحلهای با هزینه بیشتر اما عملکرد دقیقتر، برای سیستمهایی که به فشار یکنواخت و پایدار نیاز دارند، گزینهای ایدهآل محسوب میشود.
چه در حال انتخاب یک پرشر رگلاتور ولو باشید یا یک بک پرشر ولو، باید این ۴ فاکتور فنی را در نظر بگیرید:
تعیین نوع عملکرد (Direct-Operated vs. Pilot-Operated)
عملکرد مستقیم (Direct-Operated): سادهتر، ارزانتر و واکنش سریعتری دارند. برای جریانهای (Flow) پایین تا متوسط ایدهآل هستند.
عملکرد پایلوتدار (Pilot-Operated): از یک شیر پایلوت کوچک برای کنترل دیافراگم اصلی استفاده میکنند. برای جریانهای بسیار بالا و کنترل فشار بسیار دقیق (بدون افت فشار یا Droop) استفاده میشوند.
در ویدیوی زیر بررسی نحوه عملکرد رگلاتور فشار پایلوتدار را مشاهده میفرمایید.
محاسبه نرخ جریان (Cv) و سایزینگ
Cv یا ضریب جریان، مهمترین فاکتور در انتخاب سایز رگلاتور است. انتخاب سایز نامناسب (بیش از حد بزرگ یا کوچک) منجر به عملکرد نامناسب، نوسان فشار و آسیب به تجهیز میشود.
سازگاری متریال (بدنه و آببندها)
جنس بدنه (مانند استیل ضد زنگ 316L) و آببندها (Seals) باید با سیال فرایندی شما (از نظر شیمیایی و دمایی) کاملاً سازگار باشند.
محدوده فشار ورودی و خروجی
رگلاتور شما باید بتواند حداکثر فشار ورودی را تحمل کند و قابلیت تنظیم در محدوده فشار مورد نظر شما (Set Point) را داشته باشد.
انتخاب برند در خرید پرشر رگلاتور، تاثیر مستقیمی بر دقت کنترل فشار، دوام تجهیز و ایمنی سیستم دارد. هرچند عملکرد همه رگلاتورها از یک اصل مکانیکی تبعیت میکند، اما کیفیت طراحی، مواد اولیه، سطح پرداخت، آزمونهای نشتی و پشتیبانی فنی در برندهای مختلف تفاوت زیادی دارد.
برندهای معتبر جهانی معمولاً با استانداردهای سختگیرانه تولید میشوند و در صنایع حساس مانند نیمههادی، پتروشیمی، دارویی و ابزار دقیق (Instrumentation) مورد استفاده قرار میگیرند. در ادامه، با شناختهشدهترین برندهای بینالمللی در زمینه پرشر رگلاتور و بکپرشر رگلاتور آشنا میشویم.
GO Regulator از برندهای تخصصی در طراحی رگلاتورهای فشار برای جریانهای کم تا متوسط است.
این برند با تمرکز بر سیستمهای ابزار دقیق، آنالیز گاز و کنترل فرآیندهای آزمایشگاهی شناخته میشود.
رگلاتورهای GO از متریالهای با خلوص بالا مانند SS316L ساخته شدهاند و در نسخههای Pressure Reducing، Back Pressure و Vaporizing Regulator عرضه میشوند.
سادگی در طراحی، پایداری تنظیم و مقاومت بالا در برابر خوردگی، این برند را به گزینهای محبوب در سیستمهای تحلیلی و نمونهبرداری تبدیل کرده است.
برند Veriflo زیرمجموعهی شرکت Parker Hannifin است و یکی از پیشگامان تولید رگلاتورهای دقیق، ولوها و اجزای کنترل سیال برای کاربردهای حساس به شمار میآید.
رگلاتورهای Parker Veriflo برای سیستمهای آنالیز گاز، صنایع نیمههادی و فرآیندهای Ultra High Purity (UHP) طراحی شدهاند.
بدنههای استنلس استیل 316L، فیلتر داخلی سینتر شده و آببندهای مقاوم در برابر خوردگی، عملکردی پایدار و طول عمر بالا را تضمین میکنند.
دقت، تکرارپذیری بالا و افت فشار بسیار کم از ویژگیهای برجسته محصولات Veriflo است.
شرکت Swagelok یکی از معتبرترین تولیدکنندگان جهانی در حوزه تجهیزات انتقال سیال است.
رگلاتورهای این برند برای دامنهی وسیعی از کاربردها — از سیستمهای صنعتی و شیمیایی تا تجهیزات آزمایشگاهی و High-Purity — طراحی شدهاند.
Swagelok بهدلیل کیفیت ساخت فوقالعاده، پشتیبانی فنی قوی و تنوع مدلها (Spring-Loaded، Dome-Loaded، Pilot-Operated) در میان مهندسان فرآیند جایگاه ویژهای دارد.
محصولات این برند با استانداردهای بینالمللی مانند ASME، CE و ISO 15848 مطابقت دارند و در محیطهای بحرانی عملکردی قابل اطمینان ارائه میدهند.
TESCOM از زیرمجموعههای گروه بزرگ Emerson است و شهرت جهانی در زمینه کنترل فشارهای بالا و شرایط فرآیندی پیچیده دارد.
این برند رگلاتورهایی با فشار ورودی تا 15 000 psi تولید میکند و در نسخههای Direct-Operated، Pilot-Operated و High-Purity ارائه میشود.
TESCOM بهدلیل دقت بالا، طراحی مستحکم و تنوع در محدودههای فشار و دما، گزینهای ایدهآل برای صنایع نفت و گاز، آزمایشگاهی، هیدروژن و گازهای ویژه است.
مدلهای شاخص آن مانند سری 26-1000 و 23 Springless در بازار بهعنوان استاندارد صنعتی شناخته میشوند.
انتخاب و خرید یک پرشر رگلاتور یا بک پرشر ولو دقیق و قابلاعتماد، تنها با شناخت فنی کافی از سیستم و انتخاب تأمینکنندهای معتبر امکانپذیر است. شرکت دقیق صنعت اوپاتان با سالها تجربه در حوزهی ابزار دقیق، کنترل فشار و جریان سیالات، و تأمین تجهیزات صنعتی، یکی از مراجع تخصصی در تأمین انواع رگلاتورهای فشار در ایران بهشمار میرود.
تیم مهندسی دقیق صنعت اوپاتان با تسلط بر مبانی طراحی و عملکرد رگلاتورها، به شما در انتخاب دقیقترین مدل بر اساس نوع سیال، محدوده فشار، دما و شرایط فرآیندی کمک میکند.
چه بهدنبال پرشر رگلاتورهای کاهنده فشار برای خطوط پنوماتیکی و گازهای ابزار باشید، یا بک پرشر رگلاتور پایدار برای حفظ فشار در خطوط فرآیند و راکتورها، متخصصان ما بهترین راهحل را متناسب با نیاز شما ارائه میدهند.
دقیق صنعت اوپاتان تأمینکنندهی معتبر برندهای جهانی و تخصصی در حوزه ابزار دقیق است.
تمامی محصولات ارائهشده دارای مشخصات فنی معتبر (Datasheet)، گواهی اصالت و در صورت نیاز تست و کالیبراسیون مستند هستند.
از رگلاتورهای High Purity برای صنایع نیمههادی و دارویی گرفته تا مدلهای Pilot-Operated برای فشارهای بالا، در اوپاتان گزینههای مختلفی در دسترس است.
خدمات دقیق صنعت اوپاتان شامل:
تمامی محصولات پیش از ارسال، توسط تیم کنترل کیفیت بررسی و در بستهبندی ایمن صنعتی تحویل میشوند.
برای دریافت مشاوره انتخاب رگلاتور مناسب، کافی است با کارشناسان ما تماس بگیرید یا درخواست خود را از طریق واتس اپ ارسال کنید.
کارشناسان فنی ما در کوتاهترین زمان، مدل مناسب، برند پیشنهادی و قیمت بهروز را به شما اعلام خواهند کرد.
📞 تلفن مشاوره فنی: 09126002003
خرید پرشر رگلاتور و بک پرشر ولو تنها یک انتخاب تجهیزات نیست — تصمیمی است برای پایداری، دقت و ایمنی سیستم شما.
با انتخاب دقیق صنعت اوپاتان، شما به تخصص فنی، اصالت برند و پشتیبانی واقعی تکیه میکنید.
قیمت انواع پرشر رگلاتور و بک پرشر ولو به نوع برند، محدوده فشار ورودی و خروجی، نوع عملکرد، جنس بدنه و آب-بندها، دقت تنظیم، قابلیتهای خاص، نوع تخلیه و خدمات پس از فروش وابسته است. در بازار ایران قیمت پرشر رگلاتور از 29,900,000 تومان برای مدلهای ساده تا 250,000,000 تومان و بیشتر برای انواع صنعتی با فشار بالا و متریال ویژه متغیر است.
قیمت رگلاتور برند GO: شروع از حدود 29,900,000 تومان
قیمت رگلاتور برند سوئیچلاک: شروع از حدود 30,000,000 تومان
قیمت رگلاتور برند پارکر: شروع از حدود 35,500,000 تومان
قیمت رگلاتور برند تسکام: شروع از حدود 32,500,000 تومان
در پایان
همانطور که دیدید، دنیای رگلاتورها به دو بخش اصلی تقسیم میشود: کاهندههای فشار و بک پرشر رگلاتورها. انتخاب نوع صحیح، اولین و حیاتیترین قدم است. پس از آن، فاکتورهایی مانند Cv، متریال ساخت و برند، انتخاب شما را نهایی میکنند.
انتخاب اشتباه یک رگلاتور میتواند منجر به توقف خط تولید، آسیب به تجهیزات گرانقیمت و نتایج نادرست در آنالایزرها شود. اجازه ندهید این اتفاق بیفتد.
برای دریافت مشاوره فنی رایگان و انتخاب دقیقترین پرشر رگلاتور یا بک پرشر ولو برای کاربرد خاص شما، همین امروز با کارشناسان ما تماس بگیرید.
این یک اشتباه رایج دیگر است. ریلیف ولو (Relief Valve) یک تجهیز ایمنی است. در حالت عادی کاملاً بسته است و فقط در صورتی که فشار به طور ناگهانی از حد خطرناک عبور کند، به سرعت باز میشود تا فشار اضافی را تخلیه کند (مانند یک کلید قطع اضطراری).
اما بک پرشر رگلاتور یک تجهیز کنترل فرآیند است. به طور مداوم فشار ورودی را حس میکند و به صورت تدریجی باز و بسته میشود تا فشار را دقیقاً روی نقطه تنظیم (Set Point) نگه دارد.
اکثر رگلاتورها دارای یک پیچ یا هندویل تنظیم هستند. با چرخاندن آن در جهت عقربههای ساعت، نیروی فنر افزایش یافته و فشار تنظیم (Set Point) بالا میرود.
با مشاهده گیج فشار (در خروجی برای رگلاتور کاهنده، و در ورودی برای بک پرشر) میتوانید آن را روی فشار دلخواه تنظیم کنید.
Droop یک پدیده طبیعی در رگلاتورهای کاهنده فشار است. به این معنا که با افزایش جریان (مصرف) در خروجی، فشار خروجی به طور جزئی کاهش مییابد.
رگلاتورهای پایلوتدار یا Dome-Loaded این افت را به حداقل میرسانند و دقت بیشتری در کنترل فشار دارند.
خیر، مطلقاً. این دو تجهیز برای اهداف کاملاً متفاوتی طراحی شدهاند و عملکرد معکوس دارند.
استفاده اشتباه از آنها نه تنها فرآیند شما را مختل میکند، بلکه میتواند خطرناک باشد.
عمر مفید رگلاتور به عواملی مانند کیفیت متریال بدنه و آببندها، تمیزی سیال ورودی، فشار و دمای کاری، و نگهداری دورهای بستگی دارد.
استفاده از فیلتر در ورودی، جلوگیری از ضربه فشار (Pressure Shock) و سرویس منظم میتواند عمر رگلاتور را تا چندین برابر افزایش دهد.
